چنانچه برای مدت طولانی از یکی از اندامها استفاده نکنیم به مرور قدرت عضلانی آن از دست می رود. این اتفاق اصطلاحا آتروفی نامیده می شود. به این معنا که بافت عضلانی که از آن استفاده نشده است بعد از مدتی قدرت سابقش را از دست می دهد. اگر تجربه شکستگی در دست یا پا را داشته باشیم به خوبی این مساله را مشاهده می کنیم. بعد از اینکه گچ دست یا پایمان را باز می کنیم می بینیم که عضلاتمان به شدت ضعیف شده اند و کارآمدی سابق را ندارد. البته بدیهی است که اگر مدتی آن عضلات را دوباره به کار گیریم توان سابق را به دست خواهند آورد. گاهی لازم است برای بازگرداندن توان عضله اقدام به فیزیوتراپی کنیم.

چنانچه سالمند هم مدتی راه نرود و یا از دستش استفاده نکند همین اتفاق رخ خواهد داد. برای پیشگیری از آتروفی عضلانی لازم است به سالمند کمک کنیم تا در حد توان بدنش را فعال نگه دارد. ورزش و حرکات فیزیکی بسیار حایز اهمیت است که متاسفانه بیشتر سالمندان انگیزه ای برای انجام آنها ندارند. باید تلاش کنیم با پیشنهاد فعالیتهای جسمانی مورد علاقه سالمند آنها را به انجام این فعالیتها ترغیب کنیم. به علاوه آنکه شرایط را طوری تنظیم کنیم که سالمند از ورزش و هر حرکت فیزیکی که انجام می دهد لذت ببرد. باید به خاطر داشته باشیم گاهی برای ترغیب سالمند باید زمان بگذاریم و بارها و بارها با او صحبت کنیم. صبور باشید و به تلاش خود ادامه دهید.

اگر سالمند قادر به حرکت نباشد یا نتوانیم در گام های اول او را مجاب کنیم که ورزش کند بهتر است به سراغ فیزیوتراپی برویم. فیزیوتراپی یک فعالیت بسیار تخصصی است که باید حتما تحت نظر افراد ذی صلاح انجام گیرد. انجلم تمرینهای فیزیوتراپی بدون نظارت یک متخصص می تواند آسیبهای جبران ناپذیری به فرد وارد کند. به خصوص که بدن سالمندان ممکن است توان کافی برای جبران آسیب ها را نداشته باشد.

در برخی موارد انجام فیزیوتراپی بسیار ضروری است. در شرایطی که سالمند به دلیل مشکلات جسمانی اصلا قادر به حرکت نیست این امر بسیار ضروری به نظر می رسد. مثلا سالمندی که به دلیل سکته قادر به حرکت دادن بخش هایی از بدنش نیست نیاز به فیزیوتراپی دارد. یا بعد از جراحی های مربوط به شکستگی لگن فیزیوتراپی بسیار مهم است. کوتاهی در این مساله می تواند باعث شود که سالمند همیشه در رختخواب بماند.

باید در نظر داشت که علاوه بر عضلات توانمندی ذهنی افراد هم می تواند به مرور از دست برود. لازم است توانمندی های ذهنی- شناختی سالمند به کار گرفته شود تا توانمندی آنها حفظ شود. از آنجا که ممکن است سالمندان درگیر فعالیت های خاصی نباشند، قدرت ذهنی شان را کم کم از دست بدهند. لذا پیشنهاد می شود به طرق مختلف این توانمندی را در آنها حفظ کرد. برای مثال می توان از بازی های فکری مختلف استفاده کرد. مطالعه کتاب، حل جدول، پرسیدن سوال، بازی با کلمات، بازی با حروف، ساختن جملات ناتمام، قصه گویی و یا حتی تعریف کردن خاطرات باعث می شود سالمند از توانمندی های ذهنی اش بهره ببرد. مضاف بر اینکه می توان این لحظات را برای او لذت بخش کرد و ازاین گذار حال وی را بهتر کرد. بازی ها و فعالیتهای انتخابی باید مطابق با توانمندی سالمند انتخاب شود. فعالیتهایی که بیش از حد ساده یا دشوار باشند کمکی به تقویت توانمندی ذهنی نمی کند. همچنین ممکن است به عزت نفس سالمند هم اسیب برساند. وقتی فعالیت بیش از حد ساده باشد ممکن است سالمند فکر کند با او مثل کودکان رفتار شده است و اگر بیش از حد دشوار باشد ممکن است نسبت به توانمندی اش ناامید شود. بهتر است بعد از هر بیست دقیقه فعالیت یا زمانی که سالمند خودش ابراز خستگی کرد کار کنار گذاشته شود. اگر تصور می کنید سالمند به خاطر افسرده خویی قصد ترک کار را دارد تلاش کنید برای چند دقیقه و با ملاطفت زمان انجام فعالیت را به مرور بیشتر کنید. نکته مهم این است که اصلا نباید کاری کنید که سالمند خسته و دل زده شود. بهتر است بعد از انجام فعالیت با کلام به او دلگرمی بدهیم و درباره پیشرفتهایش نسبت به دفعه قبل با او صحبت کنیم. صرفا نگوییم افرین. بهتر است دلیل تمجیدمان را توضیح دهیم.

منبع عکس: https://www.medicalnewstoday.com/articles/325316